Kan u vanaf 2023 nog gebruikmaken van het gunstregime voor auteurs-
rechten?

Bijzonder belastingregime voor auteursrechten

Sinds 2008 bestaat er in België een bijzonder belastingregime voor natuurlijke personen die inkomsten uit de overdracht van auteursrechten verkrijgen. Het werd ingevoerd om de inkomsten van kunstenaars gunstiger te belasten en zo de belastingdruk meer in lijn te brengen met hun financiële draagkracht.

Wat het gunstregime fiscaal zo interessant maakt, is dat de eerste schijf van inkomsten uit auteursrechten (37.500 euro – geïndexeerd bedrag 64.070 euro voor inkomsten 2022) slechts belast wordt aan 15% roerende voorheffing. Daarnaast geldt een kostenforfait van 50% op de eerste schijf van 17.090 euro en 25% op de schijf tot 34.170 euro (geïndexeerde bedragen inkomsten 2022).

Steeds ruimer toepassingsgebied

Het huidige fiscale regime bevat geen duidelijk afgelijnde definitie van wat we onder auteursrechten moeten verstaan. Het gevolg is dat het toepassingsgebied in de praktijk zeer ruim geworden is. Alle vergoedingen voor de cessie of concessie van rechten die volgens het gemeen recht als zodanig kwalificeren, komen vandaag in aanmerking.

Het auteursrechtenregime won daardoor aan populariteit en werd wijdverspreid. De fiscus verstrekte veel positieve voorafgaande beslissingen aan belastingplichtigen die eerder niet onder het toepassingsgebied van het gunstregime vielen. In bepaalde sectoren werden auteursrechten almaar vaker een onderdeel van het loonpakket.

Auteursrechtenregime in het vizier

Door een combinatie van een aangekondigde fiscale hervorming, het begrotingstekort en de jaarlijks exponentiële groei aan uitbetaalde auteursrechtenvergoedingen, kwam het gunstregime in het vizier van de regering. De fiscus verhoogde dit jaar fors haar controles op personen die gebruikmaakten van het regime zonder over een ruling te beschikken. Tijdens de recentste begrotingsgesprekken besliste de regering om het toepassingsgebied van auteursrechten opnieuw in te perken.

Toepassingsgebied ingeperkt

Op 24 november publiceerde de regering een eerste voorontwerp van wet, de hervorming zou tegen de jaarwisseling doorgevoerd worden.

Met deze nieuwe wet wil de regering de toepassing van het bijzondere belastingregime voor auteursrechten en naburige rechten terugbrengen naar de oorspronkelijke doelstelling. Dat doet ze door een striktere definitie van auteursrechten in te voeren en strengere voorwaarden op te leggen.

Invoering van een eigen definitie voor auteursrechten

Een eerste nieuwigheid is dat de fiscale wet voortaan een definitie voor auteursrechten bevat. Die lijnt meteen het toepassingsgebied veel duidelijker af.

Auteursrechten zijn inkomsten:

• verkregen uit de overdracht of de verlening van een licentie (ook van wettelijke en verplichte licenties die bij wet zijn geregeld) door de rechthebbende, van auteursrechten of naburige rechten die betrekking hebben op originele werken van letterkunde of kunst of op de openbare uitvoeringen en opvoeringen van uitvoerende kunstenaars met het oog op de exploitatie of het feitelijk gebruik van deze rechten door de verkrijger, de licentienemer of een derde;
• op voorwaarde dat:
  - de rechthebbende beschikt over een kunstwerkattest of;
  - bij gebrek daaraan, dat de rechthebbende in het kader van de overdracht of de verlening van een licentie (cf. supra) zijn door auteursrecht of naburige rechten bestemd werk overdraagt of in licentie geeft aan een derde voor zijn mededeling aan het publiek, voor zijn openbare uitvoering of opvoering, of voor zijn reproductie;

Kunstwerkattest

Er komt dus een extra voorwaarde bij: het bezit van een kunstwerkattest. Dat attest zou het bestaande kunstenaarsstatuut vervangen en zal te verkrijgen zijn bij de Kunstwerkcommissie die binnenkort het levenslicht ziet. Het nieuwe kunstwerkattest geeft elke kunstwerker een volledige sociale bescherming gedurende 5 jaar.

Geen kunstwerkattest

Zonder dat attest geldt de voorwaarde dat de rechten op het werk overdragen of in licentie gegeven moeten zijn aan een derde voor publicatie, een openbare uit- of opvoering of voor reproductie. De wetgever herneemt de geldende Europese rechtspraak dat het werk toegankelijk moet zijn voor een onbepaald aantal potentiële kijkers of lezers.

Dat kan in verschillende vormen (bv. schriftelijk, grafisch, fotografisch) en via verschillende dragers en kanalen. Het auteursrechtenregime blijft dus toepasselijk voor bv. journalisten. Ook de inkomsten verkregen via beheersorganisaties zoals Sabam blijven van de fiscale regeling genieten.

Het gunstregime is voortaan wel niet langer van toepassing in een strikte werkgever-werknemer relatie of bij gebruik door 1 klant. Zo zal een architect moeilijker gebruik kunnen maken van het gunstregime. Over de beperking van de toepassing van het gunstregime voor IT'ers heerst nog heel wat onduidelijkheid.

De nieuwe definitie beperkt haar focus namelijk tot werken van letterkunde en kunst en vermeldt dus niet langer computerprogramma’s, maar deze kwalificeren ook onder het algemene auteursrecht als auteursrechtelijk beschermde werken. Deze onduidelijkheid is ook na het wetsontwerp nog het voorwerp geweest van verder overleg binnen de regering. Een restrictieve interpretatie zou volgens de Minister niet de bedoeling zijn, al blijft het koffiedik kijken of dit in de praktijk ook zo zal uitdraaien.

Beperkingen in de regeling

• Tot 64.070 euro kwalificeren de inkomsten als een roerend inkomen. Boven dat bedrag vervalt het wettelijk vermoeden van een roerend inkomen, zoals in het huidige stelsel. De vergoedingen worden dan gekwalificeerd volgens hun specifieke aard.
• Op de inkomsten boven 64.070 euro zijn de gewone tarieven van toepassing. Dat is 30% als het om een roerend inkomen gaat of het progressief tarief in de personenbelasting als het een beroepsinkomen is.
• Daarnaast mag de auteursrechtenvergoeding niet meer dan 30% uitmaken van de totale bezoldiging/vergoeding die de bedrijfsleider/werknemer ontvangt (incl. de auteursrechtenvergoeding). Dat geldt alleen in situaties waarin de auteursrechtenvergoeding gepaard gaat met een prestatie en niet naderhand wordt verkregen. Bijvoorbeeld een fotograaf die foto’s in stock heeft en de rechten op een later tijdstip overdraagt tegen een vergoeding.

Beoordeling van de absolute grens

De beoordeling van de absolute grens gebeurt voortaan over het gemiddelde van de 4 voorafgaande belastbare tijdperken. De hierboven besproken beperkingen zullen dus altijd spelen over verschillende belastbare tijdperken heen. Het inkomen uit auteursrechten en naburige rechten kan dus volledig uitgesloten zijn van het belastingregime, zelfs als het de beperkingen tijdens het inkomstenjaar niet overschrijdt. Personen met een regelmatig en hoog inkomen kunnen er dus niet langer gebruik van maken.

Wanneer een belastingplichtige regelmatig inkomsten uit de overdracht van auteursrechten ontvangt van ongeveer 100.000 euro per jaar, kan nu jaarlijks maximaal 64.070 euro aangegeven worden als roerende inkomsten. Na aftrek van forfaitaire kosten zijn die afzonderlijk belast aan 15% roerende voorheffing. Het resterende saldo kan als beroepsinkomen belast worden tegen het progressieve tarief in de personenbelasting. Het is voortaan echter niet meer mogelijk het wisselvallige en onregelmatige karakter van de inkomsten aan te tonen als de belastingplichtige in de 4 belastbare tijdperken die het betrokken belastbaar tijdperk voorafgaan de absolute grens op gemiddelde basis heeft overschreden.

Bij begin of hervatting van de activiteit met minder dan 4 opeenvolgende volledige belastbare tijdperken als referentie, is de beperking slechts van toepassing op het eventuele aantal volledige jaren van activiteit. De voorgaande beperking is wel alleen van toepassing als het om inkomsten uit een beroepswerkzaamheid gaat. Bij het tegendeel, blijft het gehele bedrag belastbaar als roerende inkomsten.

Overgangsbepalingen

• Het ontwerp voorziet in een korte overgangsperiode van slechts 1 jaar. De gevolgen zullen dus al vanaf inkomstenjaar 2023 te voelen zijn.
• De beperking waarbij de auteursrechten maximaal 30% mogen uitmaken van de totale vergoeding (30-70) zal ingevoerd worden met een overgangsperiode van 2 jaar. Voor inkomstenjaar 2023 geldt een grens van 50-50, vanaf inkomstenjaar 2024 is dat 60-40 en vanaf inkomstenjaar 2025 het nieuwe percentage van 30%.
• Belastingplichtigen die gebruikmaken van het gunstregime in het huidige inkomstenjaar en die voortaan uit de boot vallen (denk bijvoorbeeld aan de architecten), kennen een kortere overgangsperiode. Voor inkomstenjaar 2023 kunnen ze namelijk slechts de helft van de kostenforfaits en de helft van het maximumbedrag van 64.070 euro toepassen. De halvering geldt niet voor de grensbedragen bij de beoordeling van de gemiddelde auteursrechten van de voorgaande 4 belastbare tijdperken. Vanaf inkomstenjaar 2024 zal het nieuwe regime volledig van toepassing zijn.

Ga voorzichtig om met auteursrechten

De hervorming van het gunstregime over auteursrechten en naburige rechten zal op korte termijn gevolgen hebben voor veel belastingplichtigen. De wettekst in zijn huidige vorm heeft nog heel wat verduidelijking nodig. Er zullen geen rulings meer verstrekt worden en bestaande rulings zullen waarschijnlijk vervallen. Omdat de regeling meteen gevolgen zal hebben vanaf inkomstenjaar 2023, gaat u hier best voorzichtig mee om.

Als u wenst, bekijken we samen met u of u in aanmerking komt voor het nieuwe regime van auteursrechten. Uiteraard staan we u zoals altijd graag bij met advies.