Hoe zit het met de fiscaliteit van de Bitcoin?

De Bitcoin rollercoaster

Toen de Bitcoin in 2009 het levenslicht zag, dachten velen dat de eerste cryptomunt snel weer zou verdwijnen. Niets is minder waar. De afgelopen maanden kende de koers van deze munt ongekende hoogtes, en ook wel een terugval. In maart 2021 werd voor het eerst de kaap van 60.000 dollar bereikt. Dat is een tienvoud van dezelfde periode het jaar voordien. Volgens believers zal die waarde nog eens vertienvoudigen. Anderen beweren dan weer dat het een zeepbel is die op het punt staat om te ontploffen.

Ook andere cryptomunten volgen een gelijkaardig traject, met veel winstpotentieel, maar tegelijk ook veel risico. Vandaag zijn het niet alleen IT’ers die zich op de cryptomuntenmarkt begeven. Ook de man in de straat waagt zijn kans.

Belastbaarheid cryptomunten

Winsten op de verkoop van cryptomunten worden, afhankelijk van de concrete situatie, als beroepsinkomsten, diverse inkomsten of vrijgestelde inkomsten gekwalificeerd. De kwalificatie is belangrijk voor de belastbaarheid.

Beroepsinkomsten

Winsten uit de verkoop van cryptomunten gerealiseerd binnen de uitoefening van een beroepswerkzaamheid zijn in principe belastbaar aan het progressief tarief in de personenbelasting (toptarief van 50%) te verhogen met gemeentebelasting. Om tot deze kwalificatie te komen, moet de verhandeling van cryptomunten dermate professioneel georganiseerd zijn, dat we over een beroepsactiviteit kunnen spreken. Bovendien zijn deze winsten ook onderworpen aan sociale bijdragen (vaak aan zo’n 20,5%). Eventuele minderwaarden zijn aftrekbaar van de overige beroepsinkomsten.

Diverse inkomsten

Buiten het professionele kader kunnen meerwaarden op de verkoop van cryptomunten als diverse inkomsten gekwalificeerd worden als ze voortkomen uit speculatie. Het tarief op diverse inkomsten bedraagt 33% te verhogen met gemeentebelasting.

Volgens de commentaren van de belastingadministratie is er sprake van speculatie als het gaat om een transactie met veel risico, die bij de zich voordoende prijsstijging of prijsdaling veel kans op winst biedt, maar ook op een groot verlies.

Vrijgestelde inkomsten

Verrichtingen die kaderen binnen het normale beheer van een privévermogen zijn niet belastbaar. Dat is het geval als de meerwaarden betrekking hebben op goederen die deel uitmaken van het privévermogen. Bovendien moeten ze voortkomen uit handelingen die een goede huisvader gewoonlijk stelt om zijn vermogen te doen aangroeien of behouden.

De beoordeling of een verrichting speculatief dan wel onder het normaal beheer van privévermogen valt, is een zeer feitelijke afweging.

De minister blijft vaag

Tijdens de Kamercommissie Financiën van 31 maart 2021 kreeg de minister vragen over het kwalificatievraagstuk van cryptomunten. In zijn antwoord verwijst hij in eerste instantie naar de afwezigheid van specifieke regelgeving. De algemene principes zijn van toepassing. Er moet nagegaan worden of er nog sprake kan zijn van een normaal beheer van een privévermogen. De minister waarschuwt dat “gezien het gebrek aan waarborgen, de decentralisatie, de verscheidenheid van crypto-activa, de onzekere kwalificatie en het gebrek aan regulering ervan hier verder nazicht vereist is op fiscaal vlak”. Hij herhaalde dat in principe het tarief van 33% van toepassing is, maar niet als globalisatie voordeliger is.

Rulingdienst biedt houvast

Ook de Dienst Voorafgaande beslissingen in fiscale zaken (Rulingdienst) kreeg vragen over het kwalificatievraagstuk. In verschillende beslissingen werd het vrijgestelde karakter bevestigd. Dat betekent echter niet dat de Rulingdienst in alle gevallen aanleunt bij deze kwalificatie. Er zijn gewoon enorm veel aanvragen. Soms kan een kwalificatie als beroepsinkomen nuttig zijn. Bij verwachte minderwaarden bijvoorbeeld. Die zijn aftrekbaar van de overige beroepsinkomsten.

In haar nieuwsbrief van januari 2018 bevestigde de Rulingdienst dat het beleggen in virtuele munten doorgaans als speculatief beschouwd moet worden. Om tot een consistente beoordeling te komen in de dossiers, heeft de dienst in 2018 een lijst met 17 vragen opgesteld. Deze vragen pijlen in het bijzonder naar het volgende:

• Bedrag van de investering en in welke verhouding dit staat tot het overige vermogen.
• Frequentie van de transacties. Noteer dat hiervoor niet enkel de transacties van en naar het trading platform moeten worden opgenomen, maar ook de swaps op het platform (bvb. van de ene cryptomunt naar de andere of naar fiat).
• Termijn sinds de investering. Dit is ook belangrijk voor het voorafgaandelijk karakter. Indien reeds meerwaarden werden gerealiseerd, in een jaar waarvoor de aangifte personenbelasting reeds werd ingediend, kan door de dienst geen beslissing meer genomen worden.
• Beleggingsstrategie: buy-and-hold, trending, trading,…
• Of er aan mining (creatie van bitcoins) wordt gedaan.
• Professionele activiteit of achtergrond van de investeerder. Hoewel dit niet doorslaggevend is, zal men sneller tot een beroepskwalificatie neigen indien de investeerder ook professioneel met cryptomunten actief is, of in de financiële of IT sector actief is.
• In welke mate men actief is op fora en blogs over cryptomunten.
• Wordt er voor andere personen belegd?
• Wat is de herkomst van de middelen: geleend of eigen middelen?

Bovendien hanteert men intern ook een beslissingsboom bij de beoordeling van deze vragen. Zo leert onze ervaring dat men momenteel nog slechts bereid is om een investering als een normaal beheer van een privé vermogen (en dus met vrijgestelde meerwaarden) te beschouwen indien maximaal 10-15% van het roerende vermogen in cryptomunten werd belegd.

Zoals aangegeven bevestigen de meeste aanvragen het vrijgestelde karakter, wellicht omdat de casus een risico tot kwalificatie als divers inkomen inhield. Het lijkt ons evenwel ook mogelijk dat een belastingplichtige ‘blij’ zou zijn met de bevestiging van kwalificatie als divers inkomen, m.n. wanneer het feitenpatroon ook een risico inhoudt tot kwalificatie als beroepsinkomen. Van een dergelijke casus is slechts één beslissing terug te vinden, die bovendien te specifiek is om uitgebreid toe te lichten.

Ten slotte kan ook de bevestiging van kwalificatie als beroepsinkomen nuttig zijn, m.n. wanneer minderwaarden worden verwacht. Deze zijn dan per principe aftrekbaar van de overige beroepsinkomsten. Ook dit werd bevestigd in één enkele beslissing (weliswaar in de context van een vennootschap).

Ruimte voor interpretatie

De belastbaarheid van cryptomunten is geen eenduidig verhaal. Door het volatiele karakter is een belegging in cryptomunten niet zomaar te vergelijken met meer traditionele beleggingen zoals aandelen. Dat roept vragen op over de kwalificatie en heeft dus gevolgen voor de belastbaarheid. De administratie neigt hierdoor al sneller naar belastbaarheid als divers inkomen, het is nog afwachten hoe de rechters ertegenaan gaan kijken.

Wil u graag vooraf zekerheid, dan kan u overwegen worden om een voorafgaande beslissing te vragen bij de Rulingdienst. Die is wel enkel bevoegd om een beslissing te vellen indien nog geen meerwaarden gerealiseerd werden in een jaar waarvoor al een aangifte in de personenbelasting werd ingediend. Concreet betekent dit dat u vandaag (mei 2021) wellicht nog tijdig een ruling kan aanvragen voor zover geen meerwaarden gerealiseerd werden voor 1 januari 2020.

Elk geval vraagt om een individuele beoordeling om na te gaan of het opportuun is een voorafgaande beslissing te vragen. Wij begeleiden u graag bij dit traject. Aarzel zeker niet om ons te contacteren.