Het nieuwe verbintenissenrecht dat op 2023 in werking treedt, bevestigt dat elke partij haar verbintenissen moet nakomen ook al zijn de omstandigheden gewijzigd. Maar het voorziet wel de mogelijkheid om onder bepaalde voorwaarden het contract opnieuw te onderhandelen. Die nieuwe optie kan wel contractueel ingeperkt worden.
Pandemieën, oorlog, inflatie … Het zijn omstandigheden die de uitvoering van een contract kunnen bemoeilijken. In het juridisch jargon spreken we van ‘imprevisie’. Hebben u of de andere partij in dat geval het recht om te eisen dat bepaalde contractuele voorwaarden heronderhandeld worden? Het toekomstige verbintenissenrecht creëert daar ruimte voor vanaf 2023.
Wat zegt de huidige wetgeving?
Onder het huidige verbintenissenrecht bestaat er geen algemeen recht op de heronderhandeling van contractuele voorwaarden. Dat is enkel mogelijk als dat recht op heronderhandeling uitdrukkelijk voorzien is in het oorspronkelijke contract.
Toekomstige wetgeving creëert opening
Het nieuwe verbintenissenrecht brengt daar verandering in. Het bevestigt aan de ene kant de algemene regel dat elke partij haar verbintenissen moet nakomen,ook al zijn de omstandigheden gewijzigd.
Maar daarnaast voorziet de nieuwe wetgeving de mogelijkheid om als schuldenaar te vragen om het contract opnieuw te onderhandelen met oog op de aanpassing of de beëindiging.
Opgelet, dit recht op heronderhandelingen is van aanvullend recht. Dat betekent dat het mogelijk is dit recht contractueel te beperken, aan te passen of zelfs uit te sluiten!
Het nieuwe verbintenissenrecht treedt in werking op 1 januari 2023. Het is enkel van toepassing op overeenkomsten afgesloten na 1 januari 2023.
Cumulatieve voorwaarden
Het recht op heronderhandeling is niet onvoorwaardelijk. De wet koppelt deze mogelijkheid tot heronderhandeling aan welbepaalde voorwaarden die allemaal cumulatief vervuld moeten zijn.
- De verandering van omstandigheden maakt de uitvoering van het contract buitensporig bezwarend, in die mate dat de uitvoering ervan redelijkerwijze niet langer geëist kan worden.
- De verandering was onvoorzienbaar bij de contractsluiting.
- De verandering is ontoerekenbaar aan de schuldenaar.
- De schuldenaar heeft het risico niet voor zijn rekening genomen.
- De wet noch het contract sluiten de mogelijkheid tot heronderhandelen uit.
Tijdens de heronderhandelingen moeten de partijen wel al hun verbintenissen verder blijven nakomen.
Wat als de heronderhandeling mislukt?
Wijst de schuldeiser de vraag af of mislukt de heronderhandeling, dan kan elke partij naar de rechter stappen. De rechter kan:
- ofwel het contract aanpassen naar wat de partijen redelijkerwijze zouden zijn overeengekomen op het ogenblik van de contractsluiting als ze rekening hadden kunnen houden met de gewijzigde omstandigheden.
- ofwel het contract geheel of gedeeltelijk beëindigen.
Kortom, voor overeenkomsten afgesloten na 1 januari 2023 is onder bepaalde voorwaarden heronderhandeling mogelijk. Dat recht kan wel contractueel beperkt of zelfs uitgesloten worden.
Wenst u hulp bij het opstellen van dergelijke clausule in uw overeenkomsten onder de huidige of de nieuwe wetgeving, aarzel dan niet contact op te nemen met ons Business Legal team.
