#Tax & Legal
#Business & International Tax
#Kaaimantaks
Kaaimantaks 2.1: loopt u ook in het vizier van deze bijtgrage krokodil?
De kaaimantaks is een doorkijkbelasting die sinds 2015 opgenomen is in het Wetboek van de Inkomstenbelastingen. Deze regeling maakt het mogelijk om inkomsten uit buitenlandse juridische constructies – zoals trusts of vennootschappen zonder echte economische activiteit – toch in België te belasten. De inkomsten worden toegerekend aan de Belgische oprichter, alsof die ze zelf heeft ontvangen, zolang ze niet effectief worden uitgekeerd. Worden ze later wel uitgekeerd, dan volgt mogelijk een bijkomende belasting als dividend, tenzij men kan aantonen dat er reeds belasting werd betaald in België.
Ter info: de kaaimantaks is enkel van toepassing in de personenbelasting en rechtspersonenbelasting, niet in de vennootschapsbelasting of de belasting op niet-inwoners.
Met deze regeling wil de wetgever belastingontwijking via weinig transparante buitenlandse structuren ontmoedigen en aanzetten tot fiscaal correcte en transparante alternatieven, zoals een Belgische burgerlijke maatschap. Sinds 2013 werd de kaaimantaks meermaals aangepast. In dit artikel focussen we op het actuele toepassingsgebied en op enkele opvallende wijzigingen die sinds 1 januari 2024 van kracht zijn. Een belangrijk voorbeeld is de invoering van bijlage 276CJC, die in bepaalde gevallen verplicht moet worden toegevoegd aan de aangifte.
Wat is een juridische constructie?
De kaaimantaks is van toepassing op Belgische rijksinwoners die oprichter zijn van een juridische constructie. Er worden drie types onderscheiden:
Type 1: Trusts
Fiduciaire verhoudingen waarin een beheerder een afgescheiden vermogen beheert voor minstens één begunstigde. Deze constructies hebben geen rechtspersoonlijkheid.
Type 2: Laagbelaste rechtspersonen (buiten de EER)
Entiteiten met rechtspersoonlijkheid die:
- geen inkomstenbelasting betalen, of
- een belastingdruk hebben van minder dan 15% (volgens Belgische berekeningswijze).
Uitzondering: ook entiteiten binnen de EER kunnen kwalificeren als juridische constructie indien ze “heel laagbelast” zijn, d.w.z. minder dan 1% belast worden.
Type 3: Verzekeringsovereenkomsten
Contracten die:
- inkomsten uit type 1- of type 2-constructies uitkeren in ruil voor premies, of
- economische rechten uit zulke constructies uitkeren bij inbreng ervan.
| Type | Wat? | Rechtspersoonlijkheid? | Ligging | Verschijningsvorm |
|---|---|---|---|---|
| 1 | Trusts | Nooit | Zowel in binnenland als buitenland | Een beheerder bestuurt een vermogen t.v.v. minstens 1 begunstigde |
| 2 | Rechtspersonen | Altijd | In principe buiten EER (maar: uitzonderingen!) | Stichtingen met rechtspersoonlijkheid, anstalts, company's, foundations en limiteds |
| 3 | Overeenkomsten | Mogelijks wel | Zowel in binnenland als buitenland | Verzekeringsovereenkomsten |
3. Wie wordt als oprichter beschouwd?
De kaaimantaks richt zich op natuurlijke personen die als oprichter van een juridische constructie worden beschouwd. Dat zijn onder meer:
- de daadwerkelijke oprichter;
- de inbrenger van rechten of goederen (bijvoorbeeld bij een trust);
- erfgenamen, tenzij ze geen voordeel zullen verkrijgen;
- houders van juridische of economische rechten;
- degene die verzekeringsovereenkomsten sluit (type 3).
Belangrijk: sinds 1 januari 2024 wordt elke natuurlijke persoon die als uiteindelijke begunstigde in het UBO-register is opgenomen, vermoed de oprichter te zijn.
Hoe worden de inkomsten belast?
De kaaimantaks werkt als een transparante belasting: de inkomsten van de juridische constructie worden belast alsof de oprichter deze zelf rechtstreeks ontvangt, zelfs als ze niet effectief zijn uitgekeerd. Anders gezegd: de belasting wordt geheven onafhankelijk van de werkelijke cashflow.
Voorbeeld: een juridische constructie ontvangt dividenden. Deze worden bij de oprichter belast als dividend (30% roerende voorheffing).
Hoe worden uitkeringen belast?
Elke uitkering door een juridische constructie wordt in principe belast als dividend (30% RV) bij de genieter. Een uitzondering geldt wanneer:
- de inkomsten reeds effectief in België belast werden, of
- de juridische constructie voldoende ‘substantie’ heeft in het buitenland.
Let wel: de bewijslast ligt bij de belastingplichtige.
Belangrijke wijzigingen sinds 1 januari 2024
1. Verstrenging vrijstelling
Uitkeringen zijn enkel vrijgesteld van belasting indien effectief kan worden aangetoond dat de onderliggende inkomsten reeds in België werden belast.
2. Strengere beoordeling van ‘substantie’
De ‘substance-uitsluiting’ geldt enkel nog als de buitenlandse entiteit een wezenlijke economische activiteit uitoefent. Vermogensbeheer of familiale activiteiten volstaan niet. Bovendien moet de constructie – ook als zij buiten de kaaimantaks valt – nog steeds worden aangegeven via bijlage 276CJC.
3. Transparantie boven uitkering
Indien inkomsten én uitkeringen plaatsvinden in hetzelfde jaar, worden de inkomsten altijd transparant belast. De uitkering kan aanvullend als dividend worden belast, tenzij een vrijstelling geldt.
4. De 1-in-3-regel
Een juridische constructie die op 1 januari 2024 onder de kaaimantaks valt, blijft daar nog drie jaar onder vallen, zelfs als ze in de tussentijd niet meer aan de voorwaarden voldoet. Zo wil men vermijden dat belastingplichtigen uitkeringen uitstellen.
5. Tussenconstructies niet langer vrijgesteld
Het gebruik van een tussenvennootschap met volledige belasting om de kaaimantaks te ontwijken, wordt niet langer aanvaard. Het toepassingsgebied is dus uitgebreid.
6. Exitheffing bij verhuis
Bij verhuis van de oprichter of bij zetelverplaatsing van de constructie naar het buitenland wordt een heffing opgelegd.
7. STAK en SCI onder de loep
De Nederlandse STAK en Franse SCI worden expliciet erkend als juridische constructies. Beide kunnen onder voorwaarden alsnog ontsnappen aan de kaaimantaks.
Besluit
Heeft u rechtstreeks of onrechtstreeks belangen in een buitenlandse entiteit zoals een trust, STAK, SCI, LP of LLC? Twijfelt u of deze kwalificeert als juridische constructie of weet u niet hoe u de inkomsten of uitkeringen correct moet verwerken in uw aangifte?
Aarzel dan niet om contact op te nemen met onze specialisten. De aangifteplicht is geen evidentie, en de fiscus beschikt over een verlengde onderzoeks- en aanslagtermijn van 10 jaar. Per niet-aangegeven constructie kan de boete oplopen tot € 6.250.
Ook voor structuren die in het verleden zijn opgezet, analyseren we graag of ze vandaag nog fiscaal interessant zijn.
