EU Omnibusvoorstel: Wat betekent het voor kmo’s en duurzaamheidsrapportage?

Disclaimer: dit artikel wordt regelmatig bijgewerkt op basis van recente officiële informatie. Het bevat inhouden van voorstellen welke enerzijds nog onderhevig zijn aan revisie en goedkeuring vanuit de Europese besluitvorming. Anderzijds dienen door de Europese Raad en Commissie goedgekeurde teksten nog definitief omgezet te worden in Belgische wetgeving.   

Tijdelijke opschorting van rapporteringsplicht (Stop the clock)

Het voorstel stelt een uitstel van twee jaar voor inzake de rapporteringsverplichtingen onder de CSRD (Corporate Sustainability Reporting Directive) voor grote bedrijven die nog niet gestart zijn met rapporteren, alsook voor beursgenoteerde kmo’s. Hierdoor wordt de eerste rapportering, oorspronkelijk voorzien voor boekjaar 2025, verschoven naar 2027. Deze maatregel, die intussen werd goedgekeurd door zowel het Europees Parlement (3 april 2025) als de Raad (14 april 2025), moet in België nog omgezet worden tegen eind 2025.

Aangepaste toepassingssfeer van de CSRD

Het tweede luik van het voorstel voorziet in een herziening van de criteria die bepalen welke ondernemingen binnen voornoemde categorie onder de CSRD vallen. De grens voor het personeelsaantal zou opgetrokken worden naar meer dan 1.000 werknemers, én een omzet van 50 miljoen euro of een balanstotaal van 25 miljoen euro. Dit zou betekenen dat naar schatting 80% van de vandaag onder CSRD vallende grote bedrijven uit de scope zou verdwijnen. Tegelijk zouden sectorspecifieke standaarden verdwijnen en het aantal vereiste datapunten verlaagd worden. Verdere afstemming op Europees niveau is nog nodig om tot een definitieve beslissing te komen.

Ingrijpende vereenvoudiging van de ESRS (European Sustainability Reporting Standard)

EFRAG (European Financial Reporting Advisory Group) publiceerde op 20 juni ’25 een voortgangsrapport over de vereenvoudiging van de ESRS. Het doel is om de rapporteringslast voor ondernemingen aanzienlijk te verlagen, zonder de integriteit van de standaarden aan te tasten. De beoogde reductie is meer dan 50% van het aantal verplichte datapunten.

De dubbele materialiteitsbeoordeling blijft behouden, maar wordt sterk vereenvoudigd via standaardaanpakken, sectorale richtlijnen en een gestroomlijnd beslissingsproces. Rapporten worden korter, duidelijker en beter geïntegreerd in het jaarverslag, wat de bruikbaarheid verhoogt en de rapporteringslast verlaagt.  

De Minimum Disclosure Requirements (MDR) worden modulair opgebouwd en beter afgestemd op thematische standaarden, waardoor overlap vermindert en flexibiliteit toeneemt. Ook de taal en structuur van de standaarden worden vereenvoudigd, met minder jargon en betere navigatie. Voor kleinere ondernemingen komen er vrijstellingen, gefaseerde implementatie en proportionele vereisten.  

Tot slot worden de ESRS beter afgestemd op internationale kaders zoals ISSB, GRI en SEC, om dubbele rapportering te vermijden en consistentie te bevorderen.

Toepassing van de herziene ESRS vanaf boekjaar 2027 (rapportage in 2028), optioneel vanaf boekjaar 2026.

EFRAG werkt aan een exposure draft van de vereenvoudigde standaarden, gepland voor publicatie eind juli 2025. De publieke (stakeholder) consultatie loopt tot eind september, waarna het definitieve advies aan de Europese Commissie wordt opgeleverd tegen 30 november 2025. 

Gevolgen voor kmo’s: alert blijven en proactief handelen

Totdat er een definitieve Europese beslissing is én deze in België omgezet is in nationale wetgeving, blijft het huidige Belgische kader rond duurzaamheidsrapportering van kracht. Het is dus cruciaal dat bedrijven de ontwikkelingen op de voet volgen en zich niet terugtrekken uit reeds ingezette trajecten. Initiatieven zoals de dubbele materialiteitsanalyse blijven waardevol als voorbereiding.

Voor kmo’s die vrijwillig willen rapporteren of buiten de toekomstige CSRD-verplichtingen vallen, biedt de VSME-standaard (vrijwillig kader voor duurzaamheidsrapportering) een praktisch alternatief. Deze standaard helpt niet alleen om op consistente wijze te communiceren binnen de waardeketen, maar beschermt bedrijven ook tegen overmatige informatiestromen en wildgroei aan vragenlijsten. In België is wettelijk vastgelegd dat kmo’s niet verplicht kunnen worden om méér gegevens te verstrekken dan wat de VSME voorziet.

Duurzaamheid als strategische hefboom

Een robuuste dataverzameling en duidelijke communicatie met stakeholders versterken zowel de interne organisatie als de externe positie. ESG-beleid moet niet gezien worden als extra ballast, maar als een strategisch instrument dat bijdraagt aan waardecreatie, risicobeheersing en toekomstbestendigheid. Stilvallen in deze fase is geen optie – integendeel, wie nu blijft investeren in duurzaamheid bouwt aan weerbaarheid en concurrentiekracht in een snel veranderende economische context.