Draait cijferberoeper op voor oprichters-
aansprakelijkheid klant?

Feiten

Een vennootschap werd een jaar nadat zij werd opgericht reeds failliet verklaard. Bij de oprichting van de vennootschap verleende een accountantskantoor bijstand bij het finaliseren van het financieel plan. De curator van de vennootschap stelde een vordering in tegen de oprichters van de vennootschap om hen hoofdelijk aansprakelijk te stellen voor alle schulden van de gefailleerde vennootschap.   

Eén van de oprichters stelde met succes een vordering in vrijwaring in om de cijferberoeper te laten veroordelen wegens een schending van zijn adviesplicht. Volgens de rechtbank toont het financieel plan inderdaad onmiskenbaar aan dat het voormalige kapitaal kennelijk ontoereikend was. Het financieel plan voorspelde bovendien reeds liquiditeitsmoeilijkheden vanaf het eerste jaar na oprichting. Tevens bleek dat het voorwerp in de oprichtingsakte zeer ruim omschreven was en de activiteit van schrijnwerkerij, wat nochtans de hoofdactiviteit was, niet werd vermeld. Ook het financieel plan bevatte deze activiteit niet. De rechtbank oordeelde dan ook dat de vordering in oprichtersaansprakelijkheid t.a.v. de oprichters gegrond was.

Wat betreft de vordering in vrijwaring die de oprichters instelden tegen de cijferberoeper, oordeelde de rechtbank dat er duidelijk een schending was van de adviesplicht.  De rechtbank oordeelde dat een cijferberoeper een financieel plan opstelt op basis van de inlichtingen die hij bekomt van de oprichters. Wanneer de cijferberoeper bij het opmaken van het financieel plan evenwel vaststelt dat het aanvangsvermogen onvoldoende is en dit voor problemen kan zorgen op korte termijn, heeft de cijferberoeper een adviesplicht om de oprichter hierover te informeren, te adviseren niet tot oprichting over te gaan, dan wel bijkomende financiering te zoeken. Kortom, de rechtbank stelde de cijferberoeper aansprakelijk en veroordeelde hem tot de helft van de schade.

Oprichtersaansprakelijkheid

Oprichters zijn hoofdelijk aansprakelijk indien het faillissement van de vennootschap wordt uitgesproken binnen de drie jaar na oprichting én indien het aanvangsvermogen bij de oprichting kennelijk ontoereikend was voor de normale uitoefening van de voorgenomen bedrijvigheid over ten minste twee jaar. De rechter mag enkel rekening houden met de feitelijke elementen die de oprichters op het moment van de oprichting kenden of behoorden te kennen. Het middel bij uitstek om te oordelen of het aanvangsvermogen kennelijk ontoereikend was, is het financieel plan.

Sinds het nieuwe vennootschapsrecht legt de wet vast welke elementen een financieel plan minstens moet bevatten. Eén daarvan is de naam van de externe deskundige die bijstand heeft verleend bij de opmaak van het financieel plan. Een cijferberoeper helpt bij de opmaak van het financieel plan op basis van de cijfers die hem worden aangereikt door de oprichters van de vennootschap. Zijn plichten hierbij bestaan uit twee luiken: een verificatieplicht en een adviesplicht.

Verificatieplicht

Ten eerste dient de cijferberoeper voorzichtig om te springen met de informatie en de cijfers die hij krijgt aangezien hij deze tot op een bepaalde hoogte reeds moet verifiëren. Indien er duidelijk bedrog en/of misbruik in het spel is, dient de cijferberoeper verplicht zijn bijstand te stoppen. Een exoneratiebeding voor de schade die (on)rechtstreeks het gevolg is door foutieve of onvolledige informatie aangebracht door de oprichters kan hierbij mogelijks soelaas bieden.

Adviesplicht

Daarnaast heeft de cijferberoeper een adviesplicht indien uit de aangegeven cijfers duidelijk blijkt dat een faillissement onvermijdelijk is. Van een normaal, zorgvuldig en ijverig cijferberoeper mag men verwachten dat die zijn cliënten informeert en adviseert. In deze zaak was de liquiditeitsratio zeer slecht en verbeterde deze niet na het tweede en derde jaar. Om haar aansprakelijkheid te vermijden, trachtte de cijferberoeper zich nog te beroepen op het voormelde exoneratiebeding. Echter was de door de oprichters bezorgde informatie juist en volledig waardoor zij zich niet op het exoneratiebeding kon beroepen.

Dit vonnis is uitzonderlijk aangezien een deel van de oprichtersaansprakelijkheid wordt afgeschoven op de cijferberoeper. De vraag is of dit vonnis een eenmalige uitspraak zal blijven of dat hierdoor de poort wordt opengezet naar een belangrijke aansprakelijkheid voor de cijferberoeper in het algemeen?

Voorzichtigheid bij het bijstand verlenen bij de opmaak van een financieel plan als cijferberoeper is dus raadzaam. Zorg steeds dat er schriftelijke sporen zijn van het naleven van uw adviesplicht.