Gepensioneerd en toch nog aan de slag
Onder bepaalde voorwaarden mag een gepensioneerde zijn of haar pensioen combineren met een beroepsactiviteit als werknemer of zelfstandige. Daartoe zijn er verschillende regels vastgelegd die bij voorkeur strikt moeten worden nageleefd. Over het algemeen moet de uitgeoefende beroepsactiviteit van de gepensioneerde niet worden aangegeven, behalve bij:
- de eerste uitbetaling van het pensioen
- de uitoefening van een politiek of ander mandaat in België of het buitenland
- de uitoefening van een beroepsactiviteit of het genot van een sociale zekerheidsuitkering in het buitenland
- de uitoefening van wetenschappelijke of artistieke activiteiten
Bij de niet-naleving hiervan, wordt er in bepaalde sancties voorzien.
Er zijn grenzen
Zoals u wellicht weet mag elke gepensioneerde nog een bepaalde som bovenop zijn wettelijk pensioen bijverdienen. In principe kan dat niet onbeperkt, zoniet wordt het pensioen verminderd of dienen in het uiterste geval de ontvangen bedragen zelfs volledig terug te worden betaald. De wettelijk vastgelegde grensbedragen hangen af van de volgende parameters:
- het jaar waarin de activiteit is uitgeoefend
- de aard van de uitgeoefende beroepsactiviteit
- het bereiken van de wettelijke pensioenleeftijd of niet
- de eventuele kinderlast
- het type pensioen
- de ingangsdatum van het pensioen
De aldus vastgelegde grensbedragen (zie hieronder) worden jaarlijks geïndexeerd. Nieuw vanaf 2013 is dat gepensioneerden vanaf de leeftijd van 65 jaar en met een loopbaan van 42 jaar (als werknemer, zelfstandige of ambtenaar) onbeperkt mogen bijverdienen vanaf de maand volgend op hun 65ste verjaardag zonder dat zij daarbij het risico lopen dat hun pensioen wordt verminderd of geschorst.
Vóór de leeftijd van 65 jaar is het aanvullend beroepsinkomen van de gepensioneerde zoals vroeger dus nog steeds begrensd. Daar zijn volgende consequenties aan verbonden indien de gepensioneerde zich daar al dan niet aan houdt:
- het grensbedrag wordt niet overschreden: er moet geen enkele vermindering worden doorgevoerd
- het grensbedrag wordt overschreden met minder dan 25%: het uitbetaalde pensioen wordt met een gelijk percentage verminderd
- het grensbedrag wordt overschreden met meer dan 25%: het uitbetaalde pensioen wordt geschorst voor het volledige jaar en dient volledig te worden terugbetaald
Volgende grensbedragen zijn van toepassing vanaf 1 januari 2013:
Indien de bijverdienste plaatsvindt onder het statuut van loontrekkende, dan zijn bovenstaande grenzen brutobedragen. Ze omvatten ook de voordelen in natura, het vakantiegeld en de eindejaarspremie.
Gaat de gepensioneerde aan de slag als zelfstandige, dan worden diens netto beroepsinkomsten getoetst aan de grensbedragen. Onder netto beroepsinkomsten verstaat men de bruto-ontvangsten na aftrek van de daarmee verbonden beroepsuitgaven en eventuele beroepsverliezen.
Als de zelfstandige tegelijkertijd, of achtereenvolgens, gedurende hetzelfde jaar, verscheidene beroepsactiviteiten uitoefent als werknemer én zelfstandige, dan wordt rekening gehouden met enerzijds het volledige nettoberoepsinkomen als zelfstandige en anderzijds 80% van de bruto-inkomsten uit de activiteit als werknemer. De som van beide mag niet groter zijn dan de grenzen voor een beroepsactiviteit als zelfstandige.
Sociale bijdragen
Gepensioneerden die een zelfstandige activiteit uitoefenen, zijn in principe ook sociale bijdragen verschuldigd. Onder normale omstandigheden bedragen de sociale bijdragen 22% tot een inkomen van 55.405,04 €. Voor gepensioneerde zelfstandigen daalt dat tarief in principe naar 14,70%.
De sociale bijdragen worden vooralsnog berekend op basis van het inkomen van drie jaar voordien indien de gepensioneerde ook dan reeds als zelfstandige was ingeschreven. Enkel starters (in de praktijk dus personen die daarvoor een loopbaan hadden als werknemer of ambtenaar) betalen een sociale bijdrage berekend op basis van het geschatte inkomen van het jaar zelf met een minimum van 107,51 € per kwartaal.
Omdat de gepensioneerde in principe slechts beperkt mag bijverdienen, zullen de verschuldigde bijdragen geplafonneerd worden overeenkomstig de grens van de toegelaten aanvullende beroepsinkomsten (zie tabel hieronder).
Maar opgelet: worden de toegelaten grensbedragen overschreden met minstens 25%, dan is er niet alleen sprake van verlies van het wettelijk pensioen, maar wordt de bijdrage berekend aan hetzelfde percentage als dat van een “gewone” zelfstandige in hoofdberoep met als gevolg dat de gepensioneerde tot maximaal +/- 4.100 € aan sociale bijdragen moet betalen!
De gepensioneerden met een zelfstandige activiteit die minstens 65 jaar oud zijn en een actieve loopbaan van minstens 42 jaren kunnen bewijzen, kunnen kiezen tussen twee systemen:
- keuze voor onbeperkt bijverdienen: in dat geval betalen zij een sociale bijdrage van 14,70% op jaarbasis tot een inkomen van 55.405,04 € en 14,16% op het surplus tot 81.649,49 €. De maximale bijdrage bedraagt 3.082,32 € per kwartaal.
- keuze voor beperkte inkomensgrens voor 65-jarigen met een kortere loopbaan dan 42 jaar: in dat geval behouden zij ook het voordeel van de plafonnering van de sociale bijdragen (zie tabel hieronder)
Als het bijkomend inkomen als zelfstandige lager is dan 2.839,00 €, betaalt de gepensioneerde daarop geen sociale bijdragen.
Volgende bijdragen zijn van toepassing voor inkomstenjaar 2013:
Vergeet de fiscus niet
Verdient de gepensioneerde bovenop het wettelijk pensioenbedrag nog iets bij, dan staat ook de fiscus klaar om zijn deel van de koek op te eisen.
Wie een pensioen ontvangt, heeft recht op een vermindering voor vervangingsinkomsten die daalt naar gelang het pensioenbedrag dat wordt ontvangen. Daardoor betaalt een gepensioneerde minder of zelfs geen belastingen op dat pensioen.
Indien het pensioen niet meer bedraagt dan 14.914,71 € voor inkomstenjaar 2013, dan heeft de gepensioneerde recht op de maximale belastingvermindering van 2.024,12 €.
Bedraagt het pensioen meer dan bovenstaand grensbedrag, dan wordt deze belastingvermindering geleidelijk aan afgebouwd. Hetzelfde gebeurt ook voor wie naast zijn pensioen nog andere inkomsten heeft. De berekening en de regels hieromtrent zij vrij ingewikkeld. Onthou vooral dat een gepensioneerde bijverdiener in feite twee keer wordt belast op diens bijverdienste, nl. via het wegvallen van een deel van de belastingvermindering en vervolgens door toepassing van de progressieve belastingtarieven op het bijkomend inkomen. Dat kan tot gevolg hebben dat de zelfstandige bijna niets meer overhoudt van die bijverdienste! En dat terwijl de overheid de ouderen wil stimuleren om langer aan het werk te blijven …
Wie wil bijklussen tijdens zijn of haar pensioen raden we ten stelligste aan om zich goed te (laten) informeren. De regelgeving daaromtrent is aan allerlei ingewikkelde regels onderworpen waardoor de gepensioneerde voor onaangename verrassingen kan komen te staan. Bovendien moet u laten nagaan (lees: grondig laten berekenen) of het sop de kool wel waard is. U dient immers ook rekening te houden met de sociale bijdragen indien u bijklust als zelfstandige en ook met de impact op uw personenbelasting.
Neem contact op met één van onze experten
