Belang van innovatie
Onderzoek wijst uit dat innovatieve ondernemingen gemiddeld twee keer winstgevender zijn dan andere bedrijven. Voor veel bedrijven is dat dan ook de grootste drijfveer voor innovatie. Succesvol ondernemen is het slim weten omzetten van innovatieve producten, processen en ideeën tot waardevolle marktrijpe oplossingen voor uw klanten, waardoor u u kunt onderscheiden van uw directe concurrenten. Maar innoveren is ook cruciaal voor bedrijven die in een snel veranderende wereld relevant en competitief willen blijven. Bedrijven die niet innoveren zullen hun concurrentiepositie en uiteindelijk hun bestaansrecht verliezen. Bovendien heeft de huidige pandemie gediend om het belang van innovatie te benadrukken om bedrijven in staat te stellen om veerkrachtig te worden en/of blijven.
Ook voor de Vlaamse overheden is innovatie de drijvende kracht om een strategische positie in Europa te behouden. Vlaanderen is uniek als regio met de aanwezigheid van een sterke ondernemersgeest bij zowel grote bedrijven als start ups en KMO’s. Dit, in combinatie met onze geografische ligging, bevestigt onze sterke positie om Vlaanderen te positioneren als betekenisvolle innovatiehub in Europa.
Subsidies als stimuli
Subsidies zijn cash middelen om risicovolle innovatieprojecten aan te gaan waarvan het resultaat niet gegarandeerd is. Het biedt bedrijven immers de noodzakelijke financiële buffer om te durven innoveren. Subsidies kunnen ook vaak dienen als hefboom voor vooral jonge bedrijven om private investeringen aan te trekken. Daarnaast zijn subsidies een essentieel instrument om het beleid van de overheden te realiseren door bedrijven te sturen in specifieke thema’s inzake innovatie, digitalisering, duurzaamheid, gezondheid, werkbaar werk etc. Zo heeft de Vlaamse overheid recent subsidieoproepen gelanceerd rond bv. artificiële intelligentie, cybersecurity, circulair ondernemen, gepersonaliseerde geneeskunde, telewerk. Het uiteindelijke doel van de overheden met subsidies is het creëren van een multiplicatoreffect binnen de economie. Subsidies laten bedrijven groeien waardoor ze verder kunnen investeren en nieuwe werkgelegenheid voor de regio kunnen genereren.
Subsidiemogelijkheden in Vlaanderen en Europa
Vlaanderen beschikt over talrijke subsidieprogramma’s om onderzoek, ontwikkeling en innovatie te stimuleren. Op Vlaams niveau is VLAIO het belangrijkste agentschap dat innovatie stimuleert doorheen de innovatiefunnel. Om samenwerking tussen bedrijven en onderzoeksinstellingen te stimuleren, beschikt VLAIO over clusterorganisaties en thematische ICON-projecten (interdisciplinair coöperatief onderzoek). Tenslotte zet Vlaanderen in op interregionale samenwerkingen via programma’s zoals Eureka en Eurostars, waarbij kennis delen gestimuleerd wordt.
Het Europees Sociaal Fonds focust zich dan weer op de ondersteuning van innovatieve organisatievormen en kennis bij medewerkers. Thema’s die hierbij aan bod komen zijn bv. opleidingen 21ste eeuwse vaardigheden, werkbaar werk, inclusief ondernemen, digitale transformatie en telewerk.
Daarnaast heeft de Europese Commissie een groot instrumentarium om toegepast onderzoek en innovatie in het bedrijfsleven te stimuleren. Deze subsidies focussen op het ondersteunen van grensoverschrijdende innovaties die een samenwerkingsverband vergen tussen bedrijven, organisaties en kennisinstellingen. Het moet onze ambitie zijn als regio om onze ‘fair share’ van deze Europese middelen naar Vlaanderen te trekken en onze expertise als kennisregio verder te promoten.
Evolutie binnen het subsidielandschap
In Vlaanderen verwachten we een toename van het aantal gerichte thematische oproepen en meer aandacht voor de speerpuntclusters waar relevante stakeholders worden samengebracht om te innoveren en zo multidisciplinariteit te stimuleren. In die zin zien we ook meer samenwerking tussen de subsidiërende overheden zoals VLAIO en ESF, waarbij het stimuleren van innoveren wordt benaderd vanuit zowel de technologische als de menselijke kant. Ook wordt meer aandacht gegeven aan ondersteuning om innovaties werkelijk in de markt te krijgen, bv. steun voor pilootfase en opschaling. Deze verschuiving is tevens te zien bij Europese programma’s zoals ‘EIC Accelerator’.
Het stimuleren van innovatie staat hoog op de agenda. Dit merken we uit de stijgende budgetten zowel in het Vlaamse regeerakkoord 2019-2024 als het meerjarenprogramma van de Europese Commissie 2021-2027 met een budget van 80,9 miljard euro voor ‘Horizon Europe’.” Subsidies blijven een transparant mechanisme om ervoor te zorgen dat er hoog risico en kostelijke innovaties gerealiseerd kunnen worden. Voor de overheden is het de beste manier om met belastinggeld te investeren in het aanpakken van de uitdagingen in onze samenleving.
Overweeg je als ondernemer strategische, technologische, sociale of radicale innovatiestappen te zetten, overweeg dan zeker of subsidies jou hierbij het noodzakelijke duwtje in de rug kan geven.
