De nieuwe pandwet

Het wordt makkelijker om een pand te vestigen op roerende goederen dankzij de invoering van een pandregister en de werking van het eigendomsvoorbehoud wordt uitgebreid.

Bezitloos Pand en Pandregister

Een pand op roerende goederen was (behalve via pand op de handelszaak) enkel mogelijk door fysieke afgifte van dat goed. Hierdoor was dergelijk pand niet altijd eenvoudig inzetbaar. Dankzij de nieuwe pandwet kan een pand voortaan louter contractueel gevestigd worden op roerende lichamelijke goederen (inboedel, voorraden, machines,…), roerende onlichamelijke goederen of op een universaliteit (de handelszaak in zijn geheel). Een effectieve buitenbezitstelling is niet langer vereist. Elke schuldeiser-pandhouder kan zijn pandrecht registreren in het pandregister na aanmelding via E-ID en mits betaling van een retributie.

Vanaf de datum van registratie wordt het pandrecht tegenstelbaar aan derden en is van belang bij de afhandeling van rangconflicten tussen verschillende pandhouders. Concreet betekent dit dat een derde-koper van een verpand goed de schuldeiser-pandhouder in haar rechten moet respecteren zodat deze aangesproken kan worden door de pandhouder-schuldeiser, tenzij die derde-koper het goed te goeder trouw verwierf zonder kennis van het geregistreerde pand. Een derde-koper die handelt in het kader van zijn beroep of bedrijf kan zich niet op zijn eigen onwetendheid beroepen en zal dus het pandregister dus steeds moeten controleren. Latere wijzigingen, vernieuwingen, overdrachten, rangafstand of beëindiging van het pand moeten worden ingeschreven in het pandregister en zijn vrij te consulteren.

De retributies voor een inschrijving bedragen (in functie van de onderliggende schuldvordering):

• van 20 tot 500 EUR voor de registratie van een eigendomsvoorbehoud een pand of de vernieuwing ervan in het pandregister;
• van 12 tot 300 EUR voor de wijziging van de registratie van een pandrecht of een eigendomsvoorbehoud in het pandregister;
• van 8 EUR tot 200 EUR voor de volledige verwijdering van de registratie van een pandrecht of een eigendomsvoorbehoud in het pandregister;

en

• 10 EUR voor de registratie van een rangafstand of overdracht van een pand.
• 5 EUR voor een raadpleging per zoekopdracht in het pandregister. 

Versterking zekerheidsfunctie eigendomsvoorbehoud

Het eigendomsvoorbehoud is een afspraak tussen partijen op basis waarvan de eigendom van een goed maar overgaat op het ogenblik van de volledige betaling van de prijs. Het eigendomsvoorbehoud was maar deels wettelijk geregeld bij een koop-verkoop in geval van faillissement, waardoor een verkoper soms toch met lege handen achterbleef. De wetgever opteert resoluut nu voor een algemene en uitgebreide wettelijke regeling. Voortaan is het zo dat:

• een eigendomsvoorbehoud ingeroepen kan worden voor overeenkomsten van (onder meer) koop-verkoop, ruil, aanneming, lastgeving of inbreng;
• dit zowel in geval van faillissement, bij collectieve schuldenregeling, vereffening of andere gevallen van samenloop;
• een volgrecht voorzien werd: het eigendomsvoorbehoud is niet alleen van toepassing op het goed zelf, maar ook alle schuldvorderingen die uit het goed voortspruiten of in de plaats komen, en kan overgaan op de goederen waarin het oorspronkelijke goed verwerkt werd;
• het eigendomsvoorbehoud uiterlijk voor de levering schriftelijk een schriftelijke basis dient te hebben (in de verkoopovereenkomst of geldende algemene voorwaarden). Als de koper een consument is, dan is het voorafgaandelijk expliciet akkoord van de koper vereist.
• registratie van het eigendomsvoorbehoud in het pandregister mogelijk is tegen betaling van voormelde retributie. Vooral wanneer het betrokken roerend goed wordt verwerkt (geïncorporeerd) in een onroerend goed is de registratie in het pandregister van belang om het pandrecht te beschermen tegen de rechten van de hypothecaire schuldeiser. 

Conclusie

Schuldeisers krijgen via de nieuwe pandwet betere en efficiëntere tools in handen om hun schuldvorderingen veilig te stellen. Het zal van belang zijn om voortaan bij (belangrijke) transacties eerst het pandregister te raadplegen en bij het aangaan van een pand of eigendomsvoorbehoud dit tijdig te registreren in het pandregister.