CO2-taks op import naar EU vanaf 2023

CO2-belasting op geïmporteerde goederen zal wereldwijde Supply Chain netwerken transformeren

De Green Deal moet de EU tegen 2050 klimaatneutraal maken. De eerste mijlpaal: tegen 2030 de CO2-uitstoot met 55% verminderen tegenover 1990. Uiteraard wil de EU wel vermijden dat de klimaatambities industriële activiteiten naar werelddelen met minder strenge milieunormen drijven (de zogenaamde carbon leakage). Daarom zal de EU de eigen economie door de groene transitie leiden onder de beschermende vleugels van het Carbon Border Adjustment Mechanism (CBAM). Dat zal een CO2-taks op geïmporteerde goederen met zich meebrengen. Met andere woorden, er komt een koolstofprijs te hangen aan goederen die de EU binnenkomen.

Werking van het CBAM

Concreet zullen invoerders de CO2-voetafdruk van de geïmporteerde goederen administratief moeten aangeven, wellicht als een uitbreiding van de bestaande douaneformaliteiten. Alleen een ‘erkende declarant’ kan die producten invoeren. Een en ander wordt nog gefinaliseerd en verduidelijkt – de berekeningsmethode bijvoorbeeld – om dan effectief in werking te treden tegen januari 2023.

Die strakke tijdlijn verplicht invoerders om de CO2-administratie van hun logistieke stromen versneld in kaart brengen en op punt te stellen. Hoewel invoerders voor die CO2-berekeningen (deels) afhankelijk zijn van informatie die ze krijgen van derden (soms overzeese producenten, een geaccrediteerd declarant, …) houdt de EU vandaag vast aan een ambitieuze tijdlijn.

Wat is de precieze CBAM-tijdlijn?

Al op 1 januari 2023 wil de EU starten met een overgangsfase. Daarin zullen bedrijven al aan de administratieve formaliteiten moeten voldoen en een CO2-rapportering moeten opmaken voor de goederen die ze hebben geïmporteerd.

De verwachting is dat invoerders vanaf 1 januari 2026 effectief zullen worden belast op de invoer van een aantal specifieke productcategorieën. Met andere woorden, op dat moment wordt de CO2-taks van kracht, met de te verwachten financiële (kost)prijscorrecties. Voor het zover is, moeten het Europees Parlement en de Europese Raad de wetgeving – die moet beantwoorden aan de regels van de Wereldhandelsorganisatie (WTO) – wel nog goedkeuren maar hier verwachten we weinig oponthoud.

Welke producten zullen worden onderworpen aan het CBAM?

In eerste instantie wordt de invoer van een aantal specifieke koolstofintensieve basisproducten geviseerd. Het CBAM zal van toepassing zijn voor de directe emissies die vrijkomen bij het productieproces van aluminium, cement, ijzer, staal, elektriciteit en kunstmest. Het zou alleen gaan om de directe emissies die vrijkomen tijdens het productieproces en (voorlopig) niet om downstreamproducten die gebruikmaken van materialen uit de aangehaalde sectoren. Maar de Commissie geeft wel aan dat ze de uitbreiding van het toepassingsgebied naar meer producten en diensten, evenals de zogenaamde indirecte emissies, nog zal evalueren.

Voor welke landen zijn die regels van toepassing?

Het voorstel betreft de invoer in de EU uit alle niet-EU-landen, met uitzondering van de EER-landen en Zwitserland.

Het mag duidelijk zijn dat de impact van het CBAM voor wereldwijde Supply Chain netwerken niet te onderschatten is. Daarom raden we bedrijfsleiders en Supply Chain verantwoordelijken ook aan om volgende acties te nemen.

• Evalueer uw Supply Chain netwerk en de mogelijkheden op een strategische manier
  - Zorg voor een gedetailleerd inzicht in uw end-to-end Supply Chain. Documenteer nauwkeurig het land van herkomst en de douanecodes van alle goederen die uw organisatie importeert in de EU.
  - Bepaal de financiële impact van het CBAM op basis van de huidige toeleveringsketen. Onderneem gepaste acties om de financiële impact te beperken door het netwerk van de toeleveringsketen en de sourcingstrategie te herzien.
  - Hoewel het CBAM initieel enkel van toepassing zou zijn op specifieke grondstoffen, is de algemene verwachting dat na verloop van tijd ook indirecte koolstofemissies van geïmporteerde consumentenproducten zullen worden meegenomen. Hou daar rekening mee.
• Efficiëntie in planning en productie
  - Onderzoek of u emissiereducties kunt realiseren door de Supply Chain en productieplanning te verbeteren en/of door technische verbeteringen aan te brengen in uw productieproces.
• Wees voorbereid op extra werk op het vlak van trade compliance
  - Bereken de ingebedde emissies van goederen die u importeert in de EU en die onder de CBAM-verordening vallen. Dat kunt u al dan niet samen met de fabrikanten doen.
  - Beoordeel de impact van de nalevings- en rapporteringsverplichtingen die voortvloeien uit de CBAM-verordening voor uw organisatie.