Hoe werkten die “Excess profit rulings” precies?

De Excess profit rulings werden in 2005 ingevoerd om beslissingscentra van internationale ondernemingen naar België te lokken, onder de slogan “only in Belgium”. Deze rulings lieten multinationale ondernemingen toe om hun “Belgische” belastbare basis te verlagen op basis van hypothetische “overwinst”. Hiervoor wordt de werkelijke winst van de onderneming vergeleken met de hypothetische gemiddelde winst van een “stand alone” onderneming in een vergelijkbare situatie. Het verschil in winst is de zogenaamde “overwinst” dewelke na het bekomen van een ruling, afgetrokken kon worden van de belastbare basis. In de praktijk kwam dit neer op een vermindering van de belastbare basis van meer dan 50% tot zelfs 90%.

Deze rulings werden afgeleverd ongeacht het feit of er werd aangetoond dat er in een ander land te weinig winst werd behaald volgens de internationale transfer pricing regels. De andere betrokken landen kregen deze rulings dan ook niet te zien. België werd reeds in het verleden in het kader van de Europese transparantieregels op de vingers getikt.

Waarom wordt België veroordeeld?

De Europese Commissie argumenteerde dat door de belastbare winst van een multinationale onderneming te verlagen met de zogenaamde “overwinst” er afgeweken wordt van:

• De normale regels inzake vennootschapsbelasting. Dit stelsel geeft multinationale ondernemingen die dergelijkerulings konden bekomen een preferentiële, selectieve steun ten opzichte van andere (niet multinationale) vennootschappen.
• Het “arm’s length principe” (waarbij prijzen worden aangerekend die onafhankelijke ondernemingen in dezelfde omstandigheden aan elkaar zouden aanrekenen). Zelfs indien dergelijke ondernemingen zulke “overwinsten” zouden genereren, zouden deze onder het “arm’s length principe” verdeeld moeten worden over de groep zodat dit in overeenstemming zou zijn met de economische werkelijkheid en dus belast zou worden in het land waar deze uit voortkomen. Doordat dit niet werd vereist onder het stelsel van de “Excess profit rulings”, werden deze overwinsten unilateraal vrijgesteld van enige belasting.

Bijgevolg oordeelde de Europese Commissie dat deze Excess profit rulings aan bepaalde vennootschappen een voordelige fiscale behandeling gaf die in strijd is met de Europese regelgeving betreffende staatssteun.

Wat zijn de sancties?

De uitspraak van de Europese Commissie verbiedt België om nog dergelijke rulings in de toekomst af te leveren. Meer nog, om de oneerlijke behandeling stop te zetten eist ze dat België de belasting die door dit stelsel vermeden is, recupereert van de betreffende bedrijven. Welke vennootschappen er betrokken zijn en hoeveel belasting er zal moeten worden terugbetaald, moet worden bepaald door de Belgische fiscus. De Europese Commissie schat het te recupereren bedrag op € 700 miljoen. 

Reactie vanuit de Belgische overheid

In een eerste reactie spraken sommige media van een meevaller voor de Belgische begroting. Het antwoord van Minister Van Overtveldt om zich niet onmiddellijk neer te leggen bij deze uitspraak, schetst echter de grond van de problematiek. Indien België dient terug te komen op deze afgeleverde rulings, dan schendt zij het vertrouwen van deze multinationals. Gevolg zou kunnen zijn dat deze laatste bij de overheid schadeclaims zullen indienen, die hoger kunnen uitvallen dan de terug te vorderen € 700 miljoen. Gezien de publiciteitscampagne die België hier in het verleden rond heeft gevoerd, moet er ook rekening worden gehouden met de impact  van zulke terugvordering op het huidige en toekomstige investeringsklimaat