Wetboek van vennootschappen en verenigingen
Zoals u wellicht weet, heeft de Belgische vennootschaps- en verenigingswetgeving in 2019 een grondige - maar ook welgekomen - update gekregen. Met als resultaat de invoering van het Wetboek van vennootschappen en verenigingen (WVV). Voor de inwerkingtreding van de nieuwe spelregels heeft de Belgische wetgever gekozen voor een gefaseerde overgangsregeling. De statuten van alle vennootschappen opgericht vanaf 1 mei 2019 moeten onmiddellijk in lijn zijn met de bepalingen van het WVV.
Gefaseerde overgangsregeling
1 mei 2019
Sinds 1 mei 2019 is het niet langer mogelijk om te kiezen voor een van de volgende afgeschafte rechtsvormen:
- commanditaire vennootschap op aandelen
- landbouwvennootschap
- economisch samenwerkingsverband
- coöperatieve vennootschap met onbeperkte aansprakelijkheid
- coöperatieve vennootschap met beperkte aansprakelijkheid die niet voldoet aan het coöperatief gedachtegoed
Ook werden de beroepsvereniging en de federatie van beroepsverenigingen niet langer weerhouden als afzonderlijke rechtsvormen. Ze nemen voortaan de (rechts)vorm aan van een vzw.
1 januari 2020
De dwingende bepalingen uit het WVV zijn met ingang van 1 januari 2020 automatisch van toepassing op alle Belgische vennootschappen. Ook op vennootschappen waarvan de statuten nog niet zijn aangepast aan het WVV.
Het gaat onder meer om:
- de afschaffing van het kapitaalsbegrip
- de inwerkingtreding van de dubbele uitkeringstest in de BV
- de gewijzigde regelgeving inzake belangenconflicten
31 december 2023
De laatste belangrijke datum van de overgangsregeling is 31 december 2023. Dat is de uiterste deadline om de statuten van een al bestaande vennootschap in overeenstemming te brengen met het WVV. Aangezien deze deadline nadert, heeft de inwerkingtreding van het WVV en de daaruit voortvloeiende dwingende omzetting of aanpassing van de statuten opnieuw heel wat belangstelling gekregen. Er verschenen nieuwsberichten van dienstverleners, krantenartikelen, en er was ook een parlementaire vraag.
Impact als de statuten van uw vennootschap niet zijn aangepast tegen eind 2023
De overgangsregeling voorziet niet in de automatische ontbinding van de vennootschap als de statuten niet op 31 december 2023 zijn aangepast.
Vennootschappen met een vennootschapsvorm die blijft bestaan
Voor de (vroegere) bvba’s, de gewone commv’s en de cvba’s (met coöperatief karakter) alsook de nv’s, vzw’s en stichtingen waarvan de statuten tegen 31 december 2023 niet zijn aangepast aan de bepalingen, is voorzien dat de leden van het bestuursorgaan persoonlijk en hoofdelijk aansprakelijk zijn voor de schade geleden door de rechtspersoon of door derden ten gevolge van de niet-nakoming van de verplichting om de statuten aan te passen aan het WVV.
Toenmalig minister Van Quickenborne heeft in een antwoord op een parlementaire vraag aangegeven dat het aansprakelijkheidsrisico, in geval van het niet aanpassen van de statuten aan de bepalingen van het WVV, voor de ‘eenpersoonsbv’eerder theoretisch zou zijn. Het is niet duidelijk of deze theoretische aansprakelijkheid ook geldt voor de gewone commv’s, de cvba’s (met coöperatief gedachtegoed) alsook de nv’s, vzw’s en stichtingen. Voorzichtigheid blijft in alle gevallen aangewezen en voor elke vennootschap moet het risico afzonderlijk ingeschat worden.
Vennootschappen met een afgeschafte rechtsvorm
Rechtspersonen die een van de afgeschafte rechtsvormen hebben aangenomen (Comm. va, lv, esv, cvoa, cvba zonder coöperatief gedachtegoed, de beroepsvereniging en de federatie van beroepsverenigingen) zullen - ook zonder dat de statuten formeel worden aangepast – vanaf 1 januari 2024 worden omgezet in de specifiek aangeduide rechtsvorm (bv. Comm.VA naar nv met een enige bestuurder). Ook voor de leden van het bestuursorgaan is voorzien in een persoonlijke en hoofdelijke aansprakelijkheid voor alle - door de rechtspersoon of door derden - geleden schade die voortvloeit uit de niet-nakoming van de verplichting om de statuten aan te passen aan de bepalingen van het WVV.
Voor de leden van het bestuursorgaan van deze rechtspersonen is het aansprakelijkheidsrisico evenwel niet louter theoretisch. De bepalingen die de specifiek aangeduide rechtsvormen beheersen, verschillen in bepaalde situaties wezenlijk van de huidige rechtsvormen. De kans op eventuele inbreuken van de bepalingen van het WVV en mogelijke schadegevallen voor zowel de rechtspersoon zelf als derden is dan ook reëel Bv. irreguliere samenstelling van het bestuursorgaan, mogelijke nietigheid van beslissingen, ongewenst verdwijnen van het vetorecht, gewijzigde regeling in externe vertegenwoordiging, beperkte aansprakelijk van gecommanditeerde vennoten in de Comm.va vanaf de publicatie van de omzettingsakte in de Bijlagen bij het Belgisch Staatsblad …
Voor deze rechtspersonen is het dan ook aangewezen om de statuten aan te passen aan de bepalingen van het WVV en niet te berusten in de ambtshalve omzetting. Zelfs bij een ambtshalve omzetting, moet u nog altijd langsgaan bij de notaris om de statuten in lijn te brengen met de nieuwe regelgeving.
Landbouwvennootschappen en vennootschappen met een sociaal oogmerk
De bestaande landbouwvennootschappen en vennootschappen met een sociaal oogmerk waarvan de statuten niet uiterlijk op 31 december 2023 worden aangepast aan de bepalingen van het WVV, verliezen vanaf 1 januari 2024 hun erkenning als respectievelijk een landbouwonderneming en een sociale onderneming. Ze verliezen ook alle (fiscale) voordelen die met die erkenningen gepaard gaan. Willen ze hun erkenning na 1 januari 2024 opnieuw verkrijgen, dan moeten ze de hele administratieve procedure voor de erkenning opnieuw doorlopen. Bovendien kunnen de vennoten voor een landbouwvennootschap kiezen uit vier verschillende rechtsvormen. Zo kunnen ze de vennootschap optimaal vorm geven op maat van de noden en wensen van hun activiteit.
Andere addertjes onder het gras
Er zijn nog bijkomende ongewenste gevolgen mogelijk als de statuten van uw vennootschap, vereniging of stichting niet tijdig worden aangepast.
- Zo zal er in de meeste subsidievoorwaarden ingeschreven zijn dat de begunstigde rechtspersoon te allen tijde moet voldoen aan alle heersende Belgische wetgeving, inclusief de verplichting om de statuten aan te passen aan het WVV.
- Daarnaast rijst ook de vraag of de commissaris of een bedrijfsrevisor in zijn of haar controleverslag een opmerking of een voorbehoud zal vormen over de niet-nakoming van deze verplichting.
- Tenslotte vermeldt het Wetboek van Inkomstenbelasting op verschillende plaatsen dat de vennootschap moet voldoen aan de bepalingen van het WVV om te genieten van bepaalde gunstregimes. Het is op dit moment nog onzeker hoe de administratie zal omgaan met vennootschappen die niet tijdig zijn omgevormd.
Mis de deadline niet
Het is aanbevolen om de aanpassing van de statuten van uw vennootschap tijdig aan te pakken. Niet alleen om aansprakelijkheidsrisico’s te beperken, maar vooral om een beroep te kunnen doen op de verschillende opportuniteiten en de flexibiliteit die een groot deel van de nieuwe regels met zich meebrengen.
De uiterlijke omzettingsdatum lijkt nog ver, maar is dat niet. U moet een procedure doorlopen voor de omvorming. Denk aan de identificatie van opportuniteiten, aanpassing van de statuten, notariële bekrachtiging waar nodig. Maak er tijdig werk van want de agenda’s van notarissen zijn snel goed gevuld.
