Netto-actief test
Het nieuwe Wetboek voor Vennootschappen en Verenigingen (WVV) heeft een aantal zeer ingrijpende wijzigingen doorgevoerd. Eén daarvan is de verplichte toepassing van de balans- en liquiditeitstest voorafgaand aan o.m. een dividenduitkering aan de aandeelhouders. Hierna zoomen we enkel in op de netto-actief test, ook wel ‘balanstest’ genoemd. Deze test wordt uitgevoerd door de Algemene Vergadering van aandeelhouders en gaat, op basis van de cijfers uit de laatst goedgekeurde jaarrekening of op een recentere staat van activa en passiva, na of het netto-actief van de vennootschap niet onder nul zakt als gevolg van de geplande dividenduitkering.
Bezwaar
Bij discussie met de fiscus kan BelCo een bezwaarschrift indienen binnen de 6 maanden na het versturen van het aanslagbiljet. BelCo moet dus eerst een aanslagbiljet gekregen hebben aangezien het bedrag van de belastingschuld maar zeker geworden is door de uitvoerbaarverklaring van het kohier.
Boekhoudkundige verwerking van een bezwaarschrift
Hoe komt een ingediend bezwaar tot uiting in de jaarrekening van BelCo? In het CBN Advies n° 128-1 vervangen door 2018/14 staat het volgende te lezen: zodra het aanslagbiljet is ontvangen, moet BelCo een ‘belastingschuld’ op passief boeken met als tegenpost een ‘belastingkost’ in resultatenrekening. Immers, deze schuld is op korte termijn opeisbaar en tevens bevoorrecht. BelCo kan enkel beslissen dit niet te doen als de aanslag onbetwistbaar nietig is, bv. wegens een duidelijk vormgebrek, of volkomen ongegrond is, bv. wegens materiële vergissing.
Wanneer BelCo bezwaar aantekent, boekt BelCo op balans een ‘vordering’ of een debitering van de voornoemde ‘belastingschuld’. In de resultatenrekening wordt de aldus geschatte vordering gecrediteerd in een subrekening «Betwiste belastingen» van de post IV B «Belastingen op de winst». In het CBN Advies 2012/17 wordt benadrukt dat wanneer op basis van de criteria van voorzichtigheid, oprechtheid en goede trouw de effectieve inning van een opbrengst, bij aanvang en integraal, onzeker is, het BelCo vrijstaat de opbrengst niet in resultaat te nemen zolang de effectieve inning onzeker blijft.
Quid interactie bezwaar en netto-actief test?
Welnu, wanneer BelCo een (klassiek: dividend) uitkering aan de aandeelhouders overweegt, drukt de geboekte belastingschuld uiteraard op het ‘uitkeerbaar bedrag’ bij toepassing van de netto-actief test. Zoals hierboven toegelicht, enkel wanneer BelCo er met vrij grote zekerheid vertrouwen in heeft dit bezwaar te zullen winnen, kan de vennootschap deze belastingschuld geheel of deels ‘neutraliseren’ middels een tegenboeking op het actief. Op die manier maximaliseert BelCo dus wiskundig haar netto-actief test en bijgevolg haar capaciteit om een uitkering aan de aandeelhouders te doen. Dit vraagstuk is zonder meer een subjectieve aangelegenheid omdat de slaagkans op succes ingevolge het ingediende bezwaarschrift zo goed als doorslaggevend is bij deze wiskundige evenwichtsoefening. Het is ook vervelend dat een bezwaarprocedure meerdere jaren in beslag kan nemen, niet in het minst wanneer deze ook zou uitmonden in een rechtszaak.
Wie draagt het risico?
De jaarrekening moet een getrouw beeld geven van het vermogen, de financiële positie en de resultaten van de vennootschap. Ook de waarderingsregels moeten met de nodige voorzichtigheid, oprechtheid en goede trouw worden gedefinieerd.
De Raad van Bestuur van BelCo is verantwoordelijk voor de juiste toepassing van de hierboven samengevatte vennootschapsrechtelijke regelgeving. Kortom, als zou blijken dat het bezwaar inhoudelijk zwak was en de tegenboeking van de belastingschuld dus in twijfel kan getrokken worden, kan dit de bestuurders aangewreven worden. Een bestuurder kan aansprakelijk worden gesteld door BelCo bij niet-naleving van de boekhoudwetgeving, incl. de netto-actief test. Ook derde partijen kunnen de bestuurders aanspreken wanneer zij schade hebben geleden wegens een buiten-contractuele fout van de Raad van Bestuur, weliswaar enkel in de mate dat de bestuurder niet als een voorzichtige huisvader zou hebben gehandeld.
Welnu, wanneer zou blijken dat de (dividend) uitkering uiteindelijk ten onrechte is gebeurd wegens niet-naleving van de netto-actief test, is het bestuursorgaan ook verplicht om het ten onrechte uitgekeerde bedrag terug te vorderen van de aandeelhouders, ongeacht of deze ten goede of ten kwade trouw was. Ten slotte staat de bestuurder bloot aan boetes van 50 EUR – 10.000 EUR en zelfs een gevangenisstraf van 1 maand tot 1 jaar.
Conclusie
Als slotsom concluderen we dat het indienen van een bezwaarschrift in het licht van de nieuwe vennootschapswetgeving geen vrijblijvende of lichtzinnige beslissing mag zijn; zeker niet voor vennootschappen met een periodieke dividendpolitiek en met een (mogelijks als gevolg van eerdere regelmatige dividenduitkeringen) vrij zwak eigen vermogen. Een verwittigd man…
